۰۲۱۵۵۲۷۹۸۳۴ | ۰۹۱۲۶۱۵۳۱۸۵ | ۰۹۰۲۱۵۶۲۳۷۱ (آموزش) همه روزه ساعت ۹:۰۰ تا ۱۸ | روز های تعطیل با هماهنگی قبلی
تاریخچه منبت کاری

تاریخچه منبت کاری

۰۶ اسفند ۱۳۹۹

در این مقاله موضوع تاریخچه منبت کاری را مورد بررسی قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید. امروز می خواهیم با ماشین زمان به گذشته سفر کنیم، گذشته های دوری […]

در این مقاله موضوع تاریخچه منبت کاری را مورد بررسی قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید.

امروز می خواهیم با ماشین زمان به گذشته سفر کنیم، گذشته های دوری که به فراموشی سپرده شده اند،

ولی برای نسل ما میراثی ارزشمند و اصیل را بر جای گذشته اند. گذشته ای که سرشار از ذوق و شوق و شکوفایی استعداد های نسل گذشته است؛

گذشته ای آرام و ایده آل که به ما هنر و تجربه می آموزد و همواره برای تمام زمان ها قابل مرور و دسترس است.

مردمانی صبور که گاه با تکه چوپ و قلم فلزی در گوشه ای می نشستند و روز ها به حکاکی و کنده کاری بر روی آن مشغول می شدند

و از همین راه امرار معاش می کردند و زندگی شان را می گذراندند. خوب است، بدانید نام این هنر ارزشمند را منبت کاری گذاشته اند.

تاریخچه هنر زیبا و ماندگار منبت کاری

در مقاله تاریخچه منبت کاری می خواهیم به تاریخچه هنر زیبا و ماندگار منبت کاری بپردازیم.

تاریخچه این هنر دارای پستی ها و بلندی های زیادی است و مردان و زنان زیادی، بسیار تلاش کردند

تا این هنر به فراموشی و فنا سپرده نشود و ما امروز از آن به عنوان میراثی ماندگار و اصیل یاد کنیم.

لغت منبت از کلمه نبات گرفته شده و به معنی رویانیده می باشد و منبت کاری یعنی هنر حکاکی و کنده کاری

بر روی چوپ که ملاک برتری و زیبایی آن را مقدار ظرافت کار و برجستگی ها تعیین می کند. این هنر کار دست است

و طبیعتا ساخت یک اثر منبت کاری زیبا و چشم نواز وقت و حوصله ی زیادی را از فرد هنرمند می گیرد،

به همین دلیل اثر منبت کاری شده بسیار ارزشمند می باشد و قیمت بالایی دارد.

با ادامه نوشتار تاریخچه منبت کاری با ما همراه باشید.

  • کاربرد چوب به عنوان عنصری طبیعی
  • به کارگیری چوب در بین ایرانیان قبل از مهاجرت آریایی ها
  • دوره اوج و طلایی منب کاری
  • ملایر خاستگاه منبت کاری
  • انواع چوپ در هنر منبت
  • انواع سبک در هنر منبت
  • ابزار آلات در هنر منبت
  • اگر به هنر منبت علاقه مند شدید

کاربرد چوب به عنوان عنصری طبیعی

از قدیم الایام مردم به صورت گسترده و متداول از چوپ استفاده می کردند

و به دلیل ویژگی ها و خصوصیات منحصر به فرد این عنصر طبیعی تا به امروز در

جاهای متعددی مورد استفاده قرار گرفته و تبدیل به یکی از ارکان مهم در صنعت شده است.

کافی است، یک دوری در خانه خودتان بزنید، سرویس خواب چوپی،

میز تلویزیون چوپی، کابینت های چوپی و مبل های چوپی،

همان طور که گفته شد بخش عمده ای از لوازم خانه و کارگاه های صنعتی از انواع مختلف چوپ ساخته شده است.

چوپ

در سالیان بسیار دور نیز چوپ یکی از در دسترس ترین و ارزان ترین مواد اولیه شناخته می شده است

که از آن ابتدا در جهت ساخت وسایل شکار حیوانات و بعد ها

در جهت ساخت وسائل تزئینی و همچنین ساخت ابزار آلات مختلف استفاده می شده است.

اگر بخواهیم تاریخ یا دوره شروع این هنر را دقیق بگوئیم، باید گفت تا امروز اطلاعات و آمار درستی به دست نیامده

و از آن زمانی که انسان های اولیه شروع به حکاکی و کنده کاری بر روی سنگ، چوپ و دیوار غارها

جهت ارتباط گیری با یکدیگر و برآورده کردن نیاز های شان نموده اند، سرآغاز شکل گیری این هنر جذاب و سرگرم کننده می باشد.

در کشور مصر تندیسی چوپی با قدمت حداقلی، حدود ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح می باشد،

ولی اگر بخواهیم قدیمی ترین اثر کنده کاری بر روی چوپ را معرفی کنیم، باید مجسمه چوپی بت شیگیر با ۱۱۰۰۰ سال قدمت را عنوان کنیم.

جالب است، بدانید یکی از درب های مسجد جامع عتیق شهر شیراز که متعلق به قرن سوم هجری می باشد،

قدیمی ترین اثر منبت موجود در ایران است و برآورد می شود، حدود ۱۲۰۰ سال قدمت داشته باشد.

پیشنهاد می کنیم از پست منبت کاری چیست؟ برای یادگیری منبت کاری از کجا شروع کنیم؟ دیدن کنید.

به کارگیری چوب در بین ایرانیان قبل از مهاجرت آریایی ها

مردم ایران برای ساخت خانه و وسایل مختلف، قبل از مهاجرت آریایی ها و حدود ۴۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح

از چوپ استفاده می کردند. اگر به شوش یا شیراز سفر کرده باشید،

کنده کاری و حکاکی های زیبا و هنرمندانه ای را در میان آثار سنگی شوش و تخت جمشید خواهید دید.

پس از ظهور اسلام و اوج شکل گیری فرهنگ و تمدن اسلامی در گوشه و کنار ایران،

ما شاهد نقطه عطف شروع ساخت مساجد و مراکز اسلامی به صورت گسترده و مداوم بوده ایم

و در همین برهه هنرمندان خوش ذوق و با استعداد ایرانی جهت نشر ارزش ها و مفاهیم دینی و ساخت این اماکن،

تمام توان و مهارت خودشان را به کار بستند و به موازات این فعالیت ها و هنرنمایی،

معماران، گچ برها، سنگ تراشان و کاشی کاران،

منبت کاران نیز جذب فعالیت در این عرصه شدند و آثار زیبا و ماندگاری را پدید آوردند؛،

این آثار در گذر زمان و به واسطه حوادثی از بین رفتند

ولی متاسفانه این آثار در گذر زمان و به واسطه حوادثی از بین رفتند و امروز نمونه های اندکی در دسترس هستند

و با اتکا و استناد به همین تعداد اندک می توانیم، این اثر ها نمونه هایی بی نظیر و ارزنده ای از ذوق و استعداد ایرانیان عنوان کنیم.

پس از حمله افغان ها به ایران و درگیری های فراوان و مداوم و کشمکش های سیاسی،

هنرمندان و منبت کاران ایرانی به تدریج پراکنده و از این حرفه جدا شدند و به مشاغل و صنایع دیگر روی آوردند

و متاسفانه جذب حرفه های غیر تخصصی شدند و عده کمی با تلاش و سماجت در صدد احیا دوباره

این هنر و جلوگیری از مرگ این صنعت بر آمدند که در نهایت مجال چندانی برای فعالیت در حرفه شان را نداشتند.

در همین زمان فقط در دو شهر گلپایگان اصفهان و آباده فارس، فعالیت هنرمندان به صورت مختصر ادامه یافت

و این دو شهر تنها مراکز تجمع منبت کاران به حساب می آمدند و جز دو شهر ذکر شده،

در جای دیگری از کشورمان، نشانی از منبت کاری و منبت کاران دیده نمی شد.

دوره اوج و طلایی منب کاری

دوره اوج و طلایی هنر منبت کاری در دوره صفویان بوده است که در این دوره آثاری چون منبرها،

رحل ها، درها، ستون های چوپی اتاق، دسته های خنجر،

قاشق و کمچه های دوغ خوری فراوانی به خصوص در اصفهان، پایتخت فرهنگ و تمدن میهن عزیزمان یافت می شود.

منبت در دوره زندیه و قاجاریه آرام آرام از رونق افتاد و به سمت و سوی ساختن وسایل کوچکتر و ظریف تر مثل قاب آئینه و رحل برده شد.

در کشورمان ایران، منبت کاری قدمتی چند هزار ساله دارد و از دوره باستان، تندیس ها، کتیبه ها

و اثر های هنری زیادی به جای مانده است و در موزه ها نگهداری می شوند.

برخی مورخان و باستان شناسان با تحقیق و پژوهش های فراوان استفاده از چوپ برای ساخت خانه ها

را در ایران مربوط به حدود ۴۲۰۰ سال پیش میلاد مسیح می دانند و آن دوران همان عصر حجر بوده است

که مردم بومی قبل از مهاجرت آریایی ها، در ایران زندگی می کردند و برخی دیگر از مورخان می گویند

شروع و نقطه آغازین این هنر در ایران قبل از تشکیل سلسله ساسانیان می باشد

و نقش و نگار سرستون های داخلی کاخ های تخت جمشید را گواه بر این ادعا عنوان می کنند.

ملایر خاستگاه منبت کاری

البته ایرانیان از چوپ فقط در ساخت خانه استفاده نمی کردند

و در جهت ساخت انواع وسایل و ابزار آلات استفاده می کردند و این موضوع را از قطعات چوپی منبت کاری شده ای

که در یکی از مقبره های شهرستان فسا که مربوط به ۵۰۰۰ سال قبل بوده، پیدا شده است، می توان فهمید.

طبق آخرین تحقیقات و منابع نقطه آغازین و خاستگاه منبت ایران شهرستان ملایر می باشد

و اهالی این شهرستان بر روی نیزه ها، سپر های چوپی و دسته شمشیر ها این هنر خود را اجرا و پیاده سازی می کردند.

جالب است، بدانید در سال ۱۳۹۱، ملایر به عنوان شهر ملی منبت و پایتخت مبل و منبت ایران

در لیست شهر های صنایع دستی کشور به ثبت رسیده است و امور مربوط به جهانی شدن این هنر در حال بررسی و ارتقا می باشد.

به جز ملایر دیگر شهر های اصفهان، اراک، تهران، رشت ارومیه، تویسرکان

و به خصوص گلپایگان و آباده از مهم ترین مراکز گسترش و ارتقا این هنر در کشور بودند

و به همین دلیل همچنان دارای شهره ای پرآوازه به واسطه این هنر هستند.

اکنون بیشترین تمرکز پیاده سازی منبت بر روی وسایلی مثل قاب عکس، جعبه قاشق و چنگال، سرویس های رو میزی و انواع مجسمه ها می باشد.

مخاطب گرامی شما در حال مطالعه مقاله تاریخچه منبت کاری هستید.

جلب شدن توجه مردن ارزش ها و مبانی فرهنگی و صنعتی

پس از گذشتن از دوره های سخت و همچنین سقوط سلسله سلجوقیه،

توجه مردم به سمت و سوی ارزش ها و مبانی فرهنگی و صنعتی جلب شد

و در چنین شرایط مستعد تری هنرمندان و صنعت گران نقش ویژه ای را ایفا نمودند.

دو نفر از این هنرمندان دلسوز و گرانقدر استاد علی مختاری گلپایگانی و استاد احمد صنیعی

که درآن دوره جزء معدود باقی ماندگان استادان حرفه ای منبت کاری بودند، به تهران آمدند و سعی کردند

ضمن گسترش و معرفی دوباره این هنر و ارائه اثر های زیبا تر به تربیت شاگردان جهت احیا و حفظ این هنر بپردازند.

تاسیس سازمان صنایع دستی ایران نیز یکی دیگر از مهم ترین اقدامات این دو استاد می باشد.

استاد علی امامی یکی از استادان گرانقدر این عرصه در دوران معاصر هستند که سعی کردند با استفاده از تمام ظرفیت ها و قابلیت های موجود آن دوره، موجبات ارتقا این حرفه را فراهم کنند و آثار ساخته شده را به ایرانیان و جهانیان معرفی نمایند.

از جمله اقدامات و دستاورد های این استاد عزیز، می توان به موارد زیر اشاره نمود:

  1. وزارت فرهنگ در سال ۱۳۲۵ با همکاری استادان هنری آن زمان اقدام به برگزاری یک نمایشگاه هنری نمود و استاد امامی با نمایش آثار متعدد هنری از هنر معرق و منبت، موفق به دریافت جوایز ارزنده و چند مدال گرانبها شد.
  2. ساختن یک میز گرد به وسعت یک و نیم متر، از طرح های شاه عباسی که با هنر معرق کاری تزئین شده بود و همچنین اطراف پایه های آن با هنر منبت کاری آراسته گشته بود. این اثر بسیار مورد استقبال و توجه اهل هنر و شرکت کنندگان در نمایشگاه قرار گرفت و مدال ممتاز نمایشگاه را کسب نمود. این اثر در حال حاضر در موزه هنر های ملی نگه داری می گردد.
  3. شرکت در نمایشگاه های آثار برتر هنری کشور های مختلف و دریافت جایزه های متعدد.

انواع چوپ در هنر منبت

از دیرباز تا امروز جهت ایجاد خلاقیت و زیبایی مضاعف در هنر منبت از گونه های مختلف چوپ استفاده می کردند

که مرسوم ترین آن ها عبارتند از: چوپ گردو، چوپ گلابی، چوپ چنار نارون، چوپ راش و چوپ تبریزی

که این چوپ ها هر کدام رنگ و ویژگی خاص خودشان را دارند و زیبایی متحیر کننده شان

ما را به ستایش و سپاس بی کران از آفریننده آن ها، وادار می کند.

امیدواریم تا اینجا از خواندن پست تاریخچه منبت کاری اطلاعات مفیدی کسب کرده باشید.

انواع سبک در هنر منبت

طبیعتا گوناگونی توانایی ها و استعداد ها باعث تمایز اثر های زیبا و چشم نواز از غیر آن می شود

و همواره با توجه به ارتقا توانایی و مهارت های انسان، سبک ها و طرح های جدیدی شکل می گیرند،

اما به صورت کلی روش های ساخت یک اثر منبت به سه نوع حکاکی، پیکرتراشی و برجسته نمایی تقسیم بندی می شود.

ابزار آلات در هنر منبت

شما در هر کاری هر چقدر هم که توانایی و مهارت داشته باشید تا زمانی که ابزار های انجام آن را در دسترس نداشته باشید،

نمی توانید آن را اجرا و پیاده سازی کنید. در هنر منبت کاری نیز ما نیاز به وسایل و ابزارآلات مربوط به آن داریم که از مهم ترین این وسایل می توان به:

میز منبت، گیره نجاری، مغار، گیره، سوهان آهنی، سوهان کاغذی، چکش پلاستیکی، میخکوب، لیسه، دریل، تیزکن برقی، انواع چوپ،

چسب چوپ، قلم موئی، متر، سنگ نفت، لاستیک، زیرکاری، نفت، کاغذ روغنی و لوازم التحریر اشاره نمود

که مغار جزء مهم ترین و اصلی ترین وسیله در منبت است و در اختیار داشتن تعداد بیشتر ابزار و وسایل، باعث بهبود بیشتر کیفیت کار می شود.

شما در حال خواندن پست تاریخچه منبت کاری هستید.

اگر به هنر منبت علاقه مند شدید

اگر شما به این هنر زیبا و اصیل علاقه مند شدید و می خواهید اصول و مهارت های آن را فرا گیرید،

ابتدا باید طراحی حرفه ای را بیاموزید و تعادل نسبتا خوبی را بر روی دست و ذهن خود داشته باشید

و پس از آن باید با انواع چوپ، وسایل کار، هنر مشبک و درودگری،

فنون موزائیک کاری، رنگ کاری و معرق کاری و در آخر رویه کوبی کاملا آشنا شوید

و در آن ها توانایی لازم را به دست آورید. ضمن اینکه فعالیت در هنر منبت کاری نیاز به صبر و حوصله ی زیاد

و همچنین خلاقیت و خوش ذوقی نیز دارد تا هنرمند بتواند حق هنر را به جا آورد و اثری زیبا را ارائه نماید.

امیدواریم مقاله تاریخچه منبت کاری توانسته باشد، برای شما موثر واقع شده باشد و توانسته باشید،

به جواب سوال هایتان در خصوص تاریخچه منبت کاری برسید.

از شما به خاطر وقت گرانبهایی که برای مطالعه این مقاله صرف کردید متشکریم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *